De laatste avond van het SMS-binnenwaterseizoen is geweest en wat hebben we weer een plezier gehad. Het “Krokodillen” als afsluiter zal door ieder die aanwezig was en in het water lag niet snel vergeten worden! Het begon natuurlijk met het nieuws via de SMS-Update en mail van de evenementencommissie met de aankondiging van een knallende afsluiter op de laatste avond in het zwembad. Enkele weken eerder waren de koppen bij elkaar gestoken voor “De (nu al…) beroemde Reis om de Wereld”
Daar stond hij op dinsdagavond 2 april in zwembad De Fluit om 21:00 uur; onze Reisleider Walter met een groene pet op aan de waterkant. De gele paraplu ontbrak maar zijn stem compenseerde dit ruim en was luid en duidelijk te horen! De reizigers werden voor vertrek ingedeeld en na een laatste instructies stond ieder klaar waarna het vertrek signaal klonk!
Het was hardwerken, zweten en soms ook rillen van de kou wat je allemaal niet zou verwachten bij een vakantiereis. Walter was duidelijk, er moest gewerkt worden, de oude NOB-tijden braken weer aan zoals hij vertelde en dat hebben de reizigers geweten. Maar voor allen een compliment! Want ieder hield zijn hoofd bovenwater en soms ook onder maar dan was het ook de bedoeling.
Wat had Walter zoal bedacht om deze met recht “De (nu al…) beroemde Reis om de Wereld” te ondernemen. Er waren 6 banen uitgezet in het zwembad. Nr.1 – reddend zwemmen; met de verschillende hulpgrepen, denk aan de kopgreep, duwgreep, okselgreep maar ook de tandemgreep die was nieuw, snel en eigenlijk ook wel de mooiste! Vervolgens kwam nr.2 – Oma moet ook mee; de reddingspop die als Oma onderwater lag moest verplaatst worden. Bij het volgende fluitsignaal was daar nr.3 – doe eens wat anders aan; – dit was worstelen met de verschillende maten vesten van XXL tot XXS met de vraag; past alles nog wel? Vervolgens nr.4 – kijk mij nou knap zijn; dit was elkaars zonnebril (onderwater) doorgeven en naar boven voor een vakantiekiekje. Was dit nog niet genoeg nr.5 -blaas een SMB onderwater op; zwem naar de overkant en vervolgens kom onderwater weer terug. De laatste was wel bijzonder, namelijk nr.6 – doe alles uit; (behalve je zwemkleding) om vervolgens na een hoekduik het weer op te halen!
Tenslotte volgde de afsluiter met een rondje krokodillen. De reis om de wereld 2024 was volbracht en tijd voor een warme douche en wat lekkers met dank aan Maurice en Rick. En verder veel gezelligheid in de kantine.
Leuk dat er zoveel waren gekomen als deelnemer of als uitzwaaier. Iedereen bedankt en wij zien jullie graag buiten aan de waterkant!
Namens Walter, Monique en Rob SMS – Evenementen Commissie
Ton, de bioloog van de vereniging, neemt je mee op verschillende duiken in Nederland in winterijd. Het is koud, maar het onderwaterleven is ook in deze tijd prachtig. Je komt dieren tegen die je in andere seizoenen niet ziet. Laat je inspireren tot een frisse duik, en net als Rob, misschien zelfs in natpak!
In december en januari werden er meldingen gemaakt dat er weer nestjes van zeedonderpadden gezien waren bij Dreischor, het Frans Kokrif. Aangezien ik het jaar ervoor te laat was bedacht ik mij geen moment. Even bellen met Eduard, een kennis van de Olympus Pen-groep, leverde mij een buddy op die precies wist waar te zoeken. Ook maakte ik voor in de middag nog een afspraak met Rob voor een ondiep duikje bij Den Osse.
Zo stond ik op 4 januari bij Dreischor en maakte daar weliswaar in mijn droogpak, mijn eerste verfrissende duik van het jaar. Samen met Eduard zwom ik naar het schitterende mooie nest van de zeedonderpad met rode eitjes. Vervolgens keken we direct ook nog even bij 2 nestjes met geelgroene eitjes van de groene zeedonderpad. Een nestje daarvan was duidelijk al wat ouder want de jonge zeedonderpadjes keken mij al aan. Echt schitterend om te zien. En alsof we nog niet genoeg gezien hadden kwamen we ook nog een bonte mantel tegen (zeg maar een soort van Shell-schelp).
In natpak!
Na ruim een uur weer het water uit om wat op te warmen, de tank te vullen en naar Den Osse te rijden. Daar trof ik Rob aan en na even het duikplan te hebben besproken kleden we ons snel om. Wat een bikkel die Rob gewoon in zijn wetsuit. Bij navraag bij een Belgisch buddypaar werd duidelijk dat er op de eerste rifbol een knuppelslak te vinden was dus werd het duikplan iets aangepast. We gaan te water en al snel vinden we de eerste zeedahlia. Een roze en direct daarna de tweede, de bekende rode.
Vervolgens zetten we, met behoorlijk slecht zicht, koers richting de rifbollen. Als we op 10 meter zijn beland is het wel duidelijk dat we de rifbollen gemist hebben en zwemmen met een grote boog rechtsaf zodat we de rifbollen wel tegen moeten komen. Maar wat je niet voor mogelijk houdt gebeurd gewoon door het zeer slechte zicht missen we de rifbollen. Op 6 meter speur ik over de bodem het wier af en zie ineens 2 eisnoertjes. Ik besluit een foto vanaf de andere kant te maken en zie een witgezoomde knuppelslak zitten. Missie geslaagd. Na ruim 40 minuten verlaten we het water en warmen ons op in de camper voordat we voldaan naar huis terugrijden.
Rode eitjesWitgezoomde knuppelslak
Groene zeedonderpadEitjes groene zeedonderpad
Zeedonderpad-papa’s bewaken het nest
Op 9 januari maak ik met enkele duikers weer een duikje bij Dreischor en zie dat de zeedonderpad-papa’s, allemaal goed voor de nesten zorgen. Op 19 januari maak ik weer een afspraak met Eduard. We constateren dat het rode nest niet rood meer is maar bijna wit en dat de kleine zeedonderpadjes met hun kleine oogjes al de wijde wereld in kijken. Nog enkele dagen en ze zullen uitbreken en de wijde wereld intrekken, helaas worden er slechts enkele volwassen. Als ik mijn positie heb ingenomen om een foto te maken, wordt papa actief en maakt het nest voor de zoveelste keer schoon. En aangezien een zeedonderpad geen zwemblaas heeft, zet hij al zijn vinnen aan het werk om te zwemmen. Wat ik toen zag is echt schitterend, het paringskleed van de zeedonderpad.
Zeldzame bonte mantel
We zwemmen nog even langs inmiddels vier gevonden nestjes van de groene zeedonderpadden met daarin ook weer vele oogjes. Op de ene paal van het steiger zit een nestje en op de ander paal vind ik poliepen van de oorkwal. Deze had Eduard nog nooit gezien dus hij is ook weer wat wijzer geworden. In komende duiken zal ik de poliepen zeker weer opzoeken om de ontwikkeling ervan gade te slaan.
Ook bekijken we de bonte mantels en vinden er wel 4 deze keer. Deze zijn heel moeilijk geopend te fotograferen want beweging, stroming of licht zorgen voor een direct samenknijpen van de schelpen. In een ooghoek zie ik een bonte mantel openstaan die niet gevoelig blijkt voor dit alles en, sterker nog, hij gaat steeds verder openstaan. Aan de rand van de schelp zie ik een hele rij bolletjes die op oogjes lijken en in de ontstane opening zie ik zelfs de kieuwen zitten. Heel bijzonder weer. Jammer dat de temperatuur van het water slechts 5 graden is en je er koude handen aan over houdt. Dus na een uur maar weer naar de camper om op te warmen met koffie en koeken. Tijdens de koffie schuift een andere kennis, Bert, aan die veel duikt en veel tegenkomt dus even de banden aangehaald.
Bonte mantelBonte mantelRoze dahliaDonderpad in paringskleed
Sint- Annaland
25 januari spreek ik met Rob af om een duik te maken bij Sint Annaland. De reden is dat Bert er enkele dagen eerder een snotolf met nest had gezien en gefilmd. Van hem de exacte locatie gekregen dus dat moest lukken zou je zeggen. Het water was slechts 4 graden en Rob gaf aan bij 20 minuten richting kant te willen gaan. Nadat we te water zijn gegaan speuren we de begroeiing af maar doordat er toch nog wel wat stroming is dwalen we klaarblijkelijk wat af, want als we weer richting kant gaan hebben we nog niets gevonden behalve veel sponzen. We kijken even boven water waar we ons precies bevinden, zitten iets teveel westelijk van de aangewezen plek. We zwemmen even terug en spreken af nog een keer heen en weer te zwemmen.
Enorme snotolf
We gaan nog een keer op ons doel af en houden sterk het kompas in de gaten. Op het moment dat we goed en wel zijn omgekeerd om weer naar de kant terug te zwemmen ligt daar een enorme snotolf voor ons tussen de begroeiing. High five. Ik maak de nodige plaatjes en filmpjes maar niet te veel want het is slechts 4 graden en ik wil Rob niet als een bevroren duiker de duik over dragen. Wij hebben geen eitjes gevonden.
Nu blijkt dat een andere duikster ook foto’s had gemaakt van een snotolf die zij had gezien. Zij toonde een foto gelijk aan die van Peter waarop de snotolf met nest staat, maar een duidelijk andere snotolf dan degene die wij hebben gezien. Dus zeg maar nee, want er zitten er klaarblijkelijk twee. Misschien nog wel meer want de winter is het seizoen om deze schitterende vissen te spotten terwijl ze hun nesten bewaken. Nadat bikkel Rob weer op temperatuur is gebracht met warme koffie rijden we weer voldaan naar huis. Wederom terugkijkend op een schitterende winterduik en vooruitkijkend op de volgende. Wanneer gaan we weer??
Een verslag van een duikvakantie in Denemarken door Ton Klerks
Duiken in Denemarken, en meer specifiek Middelfart aan de Kleine Belt, is dat wat? Jazeker, verrassend kleurrijk onderwaterleven en helder (wel fris) water maken het een mooie bestemming voor een duikweekje, zeker in coronatijd. Geen vliegtuig nodig, over de weg kun je er in 8 uur zijn. Ton schreef een reisverslag van een weekje boven- en vooral onderwater rondom Middelfart.
Met de camper toeren we in juli 2017 in Zweden en Denemarken en als fervent duiker wil ik dan natuurlijk ook een duikje maken. Er is een duikcentrum in Kölding, en na een telefoontje heb ik een afspraak om met Alfred te duiken in de Lillebelt bij Middelfart. Hier word ik zo vrolijk van dat ik aan Alfred beloof om terug te komen, mét leden van de duikvereniging.
Door diverse omstandigheden duurt het echter tot september van dit jaar eer dit lukt. En bijna had het Coronavirus ook dit nog verhinderd. Maar gelukkig we mogen! En op 12 september 2020 rijden wij, Ton en Marjolein, met Marco en Nancy in twee campers naar Middelfart. Middelfart ligt aan de Lillebælt die stroomt tussen Jutland en het eiland Funen.
Overal kleine mosseltjesWulken tussen de zeeanjelierenFranjekop
Søbadet met Alfred
Direct de volgende dag ontmoeten we Alfred om met ons in de Lillebælt te duiken. In de Lillebælt moet je heel erg rekening houden met de stroming, deze schommelt tussen geen stroming en hele heftige stroming waarin je echt niet wilt duiken. Alfred legt ons tijdens de koffie de website uit waarop we heel nauwkeurig de stromingen kunnen zien, zodat we veilig kunnen duiken. Als de stroming bijna weg is gaan we op voor de eerste duik bij Søbadet, een duikstek vlak bij de oude Lillebæltbrug. Je gaat via een strandje te water en volgt de ketting die vanaf de steiger de diepte in gaat tot wel 30 meter. Op drie meter is er een wandje recht naar beneden tot ongeveer 10 meter. We volgen de wand naar rechts. De wand lijkt te zijn begroeid met wier maar als je beter kijkt zie je dat het mosdiertjes zijn. Hier tussenin staan zeeanjelieren en kruipen diverse wulken rond. En dan zien we twee franjekopvissen een soort die op mijn verlanglijstje staat om eens mooi op de foto te zetten. Om ons heen zwemmen lipvissen en op de bodem staan vele gele broodsponsen en elk vrij plekje is bedekt met hele kleine mosseltjes. Her en der staan grote kelpbladeren waarop ook kolonies met mosdiertjes zitten in diverse vormen, in een ronde vorm of lijkend op een sneeuwkristal.
Lyngsodde: ingestort
Vullen van de duiktanks is hier niet zo eenvoudig als in Nederland. Fijn dat Alfred weet te regelen dat we bij ‘dykkerclub Aktiv’ vlak bij de nieuwe Lillebæltbrug kunnen vullen. Na zowel de flessen als onze maagjes te hebben gevuld gaan we op voor de tweede duik. Dit keer bij duikstek Lyngsodde bij de voormalige Ammoniakhaven. Hier is eigenlijk nooit stroming dus kunnen we ongehinderd duiken. Ook hier is een ketting aangebracht die we volgen tot een meter of 10 en dan gaan we linksaf waar een mooie begroeide wand moet zijn. Marco en ik komen niet tot aan de wand want wij zijn alweer lekker met onze fotocamera’s bezig. Marjolein en Nancy onder begeleiding van Alfred komen wel bij de wand die echter is ingestort! Ondanks dat zien we weer allerlei moois waaronder vele zeedonderpadden, heremietkreeften en zelfs twee gewone zeekreeften. Eenmaal boven drinken we nog wat en spreken met Alfred af dat hij donderdag weer naar ons toe komt om te duiken. Maandag houden we een rustdag en vullen onze tanks op de Hindsgavl camping. Dit is het enige vulstation in de directe omgeving en helaas alleen open van 8-9 uur en 16-18 uur. We luieren, fietsen, kijken hertjes en bezoeken het dorpje.
Zeesterren
Søbadet zonder Alfred maar met nudy!
Dinsdagochtend is de stroming weer bijna weg als we alle vier nogmaals een duikje maken bij Søbadet. We speuren weer langs de prachtig begroeide wand en genieten van wat we zien. Op driekwart van de duik zie ik een Franjekop en niet zomaar één maar een fraai volwassen exemplaar. Nou daar gaan we weer, camera’s in de aanslag en schieten maar. Als Nancy en Marjolein terugkomen van hun rondje kunnen ze hem ook nog even aanschouwen. Tegen het einde van de duik zwemt Marco ver vooruit want zijn lucht is bijna op, en ik er rustig achteraan. Bij de steigerpaal zie ik een oranjeroze vlekje, ‘dat is geen zeeanjelier’ denk ik direct ‘dat moet een naaktslak zijn’. Er schiet van alles door mijn hoofd want ik heb nog niet eerder een naaktslak gezien in Denemarken. Ik maak snel een foto maar wil er veel meer maken want er moet natuurlijk ook een hele mooie bij zitten. Daarna sta ik op, zie Marco al bijna op de kant staan en roep “Nudibranche” en laat mij weer onderwater zakken. Ik kijk direct naar waar ik de naaktslak heb gezien maar daar zit hij niet meer! Teleurgesteld zie ik de naaktslak nog net in de licht opkomende stroming wegdrijven. Ik graai de naaktslak uit de stroming en zet hem netjes in enkele wierplantjes zodat hij model kan zijn voor onze fotoshoot. Vele foto’s verder nemen we afscheid van deze ‘Brede ringsprietslak’ zoals ik hem later determineer. Eén met veel felle kleuren, feller dan die ik in Nederland heb gezien. Door de beperkte vulmogelijkheden zit een tweede duik er vandaag niet in. Ook Corona gooit roet in het eten, een gepland bezoek aan Odense kan niet doorgaan omdat Kopenhagen en Odense tot code-oranje gebied zijn verklaard. We blijven dus maar in onze eigen vakantie bubble.
‘Prehistorisch monster’: Harnasmannetje
Camping Galsklint: speuren door het zeegras
Op woensdag steken alleen Nancy en ik ons hoofd onder water bij camping Galsklint. We zijn blij verrast, niet alleen is het zicht erg goed maar we belanden direct in een zeegrasveld. Ik denk gelijk aan ‘adderzeenaalden’ en vooral aan ‘zeestekelbaarsjes’ (ook wel 15 doornige stekelbaars genoemd) die zich in zeegras schuilhouden. En enkele minuten later is het al raak en wijst Nancy mij de eerste zeestekelbaars aan. Je moet wel heel goed kijken want met zijn groene kleur (bruin kan ook) is hij nauwelijks te onderscheiden van het zeegras. We zien er vrij snel enkele achter elkaar. Helaas, voordat ik mijn camera in stelling kan brengen zijn we ze net zo snel weer kwijt als we ze gevonden hebben. We struinen de randen van het zeegras af en pluizen ook de stukken met kale zandbodem minuscuul uit, je weet immers nooit wat je tegenkomt.
Onderwaterzandstorm
Dan komt er ineens iets op ons af wat doet denken aan een zandstorm. Een rand van kelpbladeren en wierrestanten komt op ons afgerold meegevoerd door de stroming. We zwemmen er overheen en zien wederom een zeestekelbaars die ook zo weer uit ons zicht verdwijnt. We struinen verder en zien iets bewegen en dat blijkt een groenkleurige zeenaald. In eerste instantie denk ik aan een adderzeenaald, maar de kleurstelling klop niet. Aha een trompetterzeenaald! Ik neem diverse foto’s van dit mooie dier en als hij bij het zeegras aankomt en ik een keer met mijn ogen knipper ben ik hem ineens kwijt. Hij lijkt ook zo verdraaid veel op een zeegrasblad dat dat niet verwonderlijk is. We kammen met onze handen zelfs het zeegras uit maar vinden hem niet meer terug. Wel vinden we een mooie heremietkreeft en wat nog mooier is, een harnasmannetje! Zo die kan ook van mijn verlanglijstje. We volgen dit prehistorisch uitziende visje (heeft wat weg van een mini-steur) over de zandvlakte naast het zeegras en maken vele foto’s. Aan het eind van de duik spotten we nog een mooie schol. Een mooie afsluiting van deze duik die niet dieper ging dan slechts drie meter. ’s-Middags varen we in een gehuurd motorbootje over de Lillebælt. En wordt Marco alsnog nat van het opspattende boegwater.
Lyngsodde op herhaling
Het is inmiddels alweer donderdag en met Alfred gaan we opnieuw duiken bij de voormalige Ammoniakhaven. Wederom Lyngsodde, maar deze keer naar rechts waar het geheel anders is dan de ingestorte linkerkant. Nancy en Marjolein gaan voorop met Alfred, gevolgd door Marco en ik. Nou ja, gevolgd is een groot woord, want als Marco, beginnend onderwaterfotograaf, zijn hoofd onderwater steekt en begint te fotograferen is hij niet meer te stoppen en niet meer vooruit te branden. Ik herken iets van mijzelf😊 toen ik begon met onderwaterfotografie in 2012. Na de duik vertellen de dames over de mooi begroeide wand van de oude loswal en over een grote pijp met daarin een zeedahlia. Dat wekt onze fotografen interesse maar ‘hoe krijg ik Marco zover en binnen de duiktijd bij die wand?!’
Volop zeeanjelierenZeedahlia
Hygge
Eerst moeten we lucht in onze tanks hebben en het vulstation is niet open. We bedenken dat de duikclub enkele honderden meters verderop misschien uitkomst biedt. Toevallig komen er net een aantal leden van de club aanrijden om te gaan duiken. We spreken ze aan en we kunnen vullen bij de club alleen pas na hun duik, een uur of twee later. Tijd genoeg dus om te gaan HYGGE! Dat is Deens voor gezellig samenzijn met hapjes, drank en BBQ. Als na het Hygge Marco, Nancy en Alfred de flessen gaan vullen bedenk ik een plan om te duiken, de Dahlia te vinden en genoeg fotografeertijd over te houden. En zo gepland, zo gedoken. Marco en ik zwemmen boven water naar de Loswal en dalen dan af om het moois te gaan bezichtigen. De eerste indrukken van de wand, die bestaat uit stalen damwandprofielen, zijn overweldigend. Waar je ook kijkt zitten zeeanjelieren in allerlei kleuren. Onderaan de wand op 10 meter diepte liggen zeedonderpadden en ook een mooie zeedahlia op ons te wachten. We maken de nodige foto’s en genieten met volle teugen. Aan het einde van de wand zit op 6 meter diepte de grote buis die ook prachtig is begroeid. Als we in de buis kijken zien we inderdaad de zeedahlia staan. We zijn ondertussen alweer drie kwartier onderweg en zouden met een uur weer boven zijn dus vervolgen snel onze weg verder richting de 1ste en 2de aanlegsteiger. Op de schuin oplopende zandbodem komen we nog wat heremietkreeften tegen en een grote puitaal. Ook staan er hier vele slibanemoontjes in het zand. Na een uur zit het er weer op en komen we beide met een grote glimlach boven water.
Heremietkreeft
Zeestekelbaarsjes
De volgende ochtend weer vroeg vullen en aan het begin van de middag nog een duik bij camping Galsklint. Marjolein duikt niet mee en gedrieën struinen we weer tussen het zeegras op zoek naar trompetterzeenaalden en zeestekelbaarsjes. Al direct als ik onderwater ga zie ik een zeestekelbaars die ook direct weer onzichtbaar is. Jammer, volgende zeestekelbaars beter want ik wil er toch wel graag een foto van maken. We zien een op sterven na dode haarkwal die qua kleur en details toch wel erg mooi is. Deze kunnen we niet zonder foto’s maken voorbijzwemmen. Dan ziet Nancy een zeestekelbaars in een bruine kleur die zich, boven en tussen de losse kelp- en wierbladeren, schuil probeert te houden. Dat lukt hem niet goed genoeg want het lukt ons om de nodige foto’s te maken zodat ook deze van mijn verlanglijstje kan. Even later spot ik zelf een groene versie van de zeestekelbaars. Ook deze probeert zich te verschuilen maar voordat hij voorgoed uit ons zicht verdwijnt hebben we de toch nodige foto’s geschoten. Dan is onvermijdelijk ook het einde van deze duik daar, en helaas ook de laatste duik bij Middelfart.
ZeestekelbaarsRode haarkwal
Gastvrij
Maar de vakantie is nog niet voorbij, we zijn zaterdagochtend voor het ontbijt uitgenodigd bij Alfred, zijn vrouw en hun zoontje thuis in Gråsten. We genieten een uitstekend ontbijt en krijgen als toetje een kleine rondleiding van Alfred in het park van het Gråsten Slot. Dit is het zomerpaleis van de Deense koningin Margrethe II, waar Alfred slechts enkele honderden meters vandaan woont. Uitgegeten en uitgewandeld stappen we in de campers en rijden naar de laatste duikstek van de vakantie. Deze duikstek is gelegen in Kollund, dat ligt schuin tegenover Flensborg aan het Flensborg Fjord. Marco, Nancy en ik duiken onder in het zeegras waar we wat grote zeepissebedden op de bladeren zien zitten. Voorbij het zeegras en rond de vijf meter diepte ligt de bodem vol met mosselschelpen. Links en rechts zien we veel zeesterren in diverse mooie kleuren en Nancy vindt de eerste trompetterzeenaald, een bruine. Al snel gevolgd door enkele botervisjes, groene wierslakken en nog meer trompetterzeenaalden groen en bruin. We fotograferen er weer lustig op los en hebben het reuze naar de zin.
Als we onze hoofden weer boven water steken beseffen we ons maar al te goed dat ons Deense duikavontuur er voor dit jaar op zit. We hebben enorm geboft, zowel met het prachtige zomerweer, als met de Corona maatregelen. Want op de terugreis naar Nederland verandert het Corona advies en mogen Nederlanders Denemarken niet meer in voor een plezierreisje. Wat een geluk en wat hebben we genoten van het duiken en onze duikvriend Alfred. En één ding is zeker, we gaan zeker nog eens terug naar Middelfart!
