Na het succes van de vorige specialty onderwaterbiologie is er ook dit jaar weer een lichting nieuwe amateur onderwaterbiologen opgeleid. Judith Vleer geeft aan de hand van bekende spelletjes een inkijkje in wat deze specialty inhoudt.
‘Wie is het?’
Binnen de vereniging worden er de nodige duiken gemaakt en vele leden zijn al jaren lid. En toch.. Als je dan vraagt wat er onderwater is gespot, vervallen we verrassend vaak in algemeenheden: kreeften, krabben, kwallen en een wat grotere vis.
Maar wat voor vis was dat dan? “Nou ehm… eentje van ongeveer 15 centimeter, beetje zwart-bruin, met twee rugvinnen….” Maar wat het nou precies was? Je zou er zomaar een spelletje ‘wie is het?’ van kunnen maken: de wat beter ingevoerde amateurbiologen onder ons stellen net zoveel vragen totdat er eigenlijk nog maar één optie over blijft. Vaak wordt het diertje dan nog even opgezocht via Google Images: “Kijk. Een zwarte grondel. Die bedoelde je toch?” Ja, die bedoelde ik dus….
Weinig verrassend dus, dat toen gevraagd werd wie geïnteresseerd was in de specialty onderwaterbiologie, zich best een grote groep aanmeldde. Ja, dat het een vis is weten we allemaal wel. Blijkbaar willen we óók allemaal weten wat voor soort vis het dan precies is en het spelletje ‘wie is het?’ kunnen winnen.
‘Ik weet er alles van’
Voor het verzorgen van deze specialty onderwaterbiologie, bestaande uit 3 theorieavonden en één praktijkdag, zetten wij onze WildCard in: Ton Klerks. Als hij mee zou doen aan ‘ik weet er alles van’, zou hij vast voor het onderwerp onderwaterbiologie kiezen…
Altijd al geïnteresseerd in het (onderwater)leven en hoe dat eigenlijk allemaal werkt en heet (inclusief Latijnse namen), kun je hem eigenlijk geen ‘amateurbioloog’ meer noemen. Daarnaast is hij ook nog eens fervent onderwaterfotograaf. Dus alles wat hij vertelt, kan hij ook nog eens illustreren met de meest geweldige (soms zelfs prijswinnende) foto’s.
‘Trivial Pursuit’ en ‘kwartet’
Het blijft een vereniging, dus de theorieavonden beginnen met een sociaal aspect: samen koffie drinken en bijkletsen onder het genot van de door Marjolein nog die middag vers gebakken cake. Al snel blijkt het dan tijd om met de les te beginnen en verhuizen we naar boven, naar de grote ruimte boven Ton’s werkplaats. Daar is een gezellig opstelling met (soms iets té) comfortabele banken gecreëerd. Het middelpunt van de aandacht is het grote scherm waar Ton de presentatie heeft klaargezet. Aan de hand daarvan zal hij ons tijdens de eerste twee theorieavonden meenemen in de wondere wereld van het onderwaterleven.
Maar dan blijkt dat we helemaal niet meteen het diepe in duiken en meteen over het onderwaterleven gaan leren…..
Nee, we moeten eerst terug naar de basis. Het wordt bijna een spelletje Trivial Pursuit (of Triviant), zoveel categorieën komen er aan bod. Wat is bijvoorbeeld een ecosysteem en wat een biotoop? We leren de verschillen tussen abiotische factoren en biotische factoren; Wat is het verschil tussen planten en wieren? En is het eigenlijk wel een plant of wier en niet ‘stiekem’ toch een dier? En in hoeveel verschillende klassen/soorten kun je dieren dan eigenlijk indelen? Aan de hand van een uitgebreide presentatie met veel mooie foto’s navigeert Ton ons door deze eigenlijk best pittige kost. Want al snel blijkt dat we met zijn allen misschien nóg iets minder wisten over (onderwater)biologie dan we van te voren dachten. Maar goed, dat is natuurlijk ook precies waarvoor we met zijn allen gekomen zijn: om te leren!
Gelukkig is er tussendoor tijd voor een pauze met een lekker hapje en drankje én mogen we ook oefenen. Aan de hand van foto’s proberen dieren in de juiste klasse indelen of met behulp van een determinatietabel proberen te achterhalen wélke krab je dan precies gezien hebt. Dat blijkt nog niet zo heel gemakkelijk te zijn, maar wel heel leuk en leerzaam. Het is bijna net als een potje kwartetten: “Mag ik van jou, van de categorie neteldieren, de oorkwal en van de categorie krabben, de penseelkrab”?
‘Ik zie, ik zie, wat jij niet ziet’
Leuk natuurlijk, onderwaterleven indelen en herkennen aan de hand van foto’s, maar het is natuurlijk wel de bedoeling dat we dit straks onderwater toe kunnen passen. Daarom staat er op zaterdag 13 mei een praktijkdag gepland bij Dreischor. De weergoden hebben besloten mee te werken en het blijkt een stralende dag te worden.
Nadat iedereen zich bij de campers van Ton & Marjolein en Saar & Léon heeft gemeld én voorzien is van een lekkere bak koffie met wat lekkers, informeert Ton ons over de planning van vandaag: 2 duiken bij Dreischor en een bezoekje aan de getijdenbakken bij Ouwerkerk.
Voor de eerste duik krijgen de buddyparen de opdracht om tijdens de duik goed om zich heen te kijken. Tijdens het oppervlakte interval tussen de twee duiken in, moeten ze dan proberen om alles wat ze gezien hebben te noteren én te classificeren. Dat blijkt nog niet mee te vallen en er ontstaat een hoop hilariteit én een run op de meegebrachte biologieboeken. Toch nog maar even checken hoe het gespotte diertje ook weer precies heet en of het nou een weekdier of toch weer een neteldier is… Echt alles wat onderwater aangetroffen wordt, wordt vermeld op de lijsten. Zélfs de eenzame loodpocket die Léon en zijn buddy mee terug naar de oppervlakte brengen.
Na het invullen van de lijsten en een lunchpauze is het dan tijd voor de tweede duik. Tijdens deze duik worden de (gewijzigde) buddyparen ingedeeld om op een bepaalde diepte te duiken en daar goed rond te kijken. We spelen ‘ik zie, ik zie, wat jij niet ziet’. Na de duik noteren de buddyparen wat zij tijdens hun duik gezien hebben. Ton bundelt deze informatie en laat ons tijdens de laatste theorieavond zien wat de verschillen in onderwaterleven zijn op de verschillende dieptes.
‘Raad het plaatje’
Nadat iedereen weer omgekleed is, vertrekken we naar het Watersnoodmuseum in Ouwerkerk. Daar, langs de Oosterschelde, staan namelijk de getijdebakken. Dit zijn kunstmatige getijdenpoelen; betonnen bakken die bij vloed volledig onder water staan en bij eb weer tevoorschijn te komen. In deze bakken treffen we allerlei kleine diertjes aan die Ton uit de bak vist en even overzet in zijn draagbare aquarium. Zo kunnen we ze beter bekijken. Onze determinatievaardigheden worden meteen op de proef gesteld want we hebben een slakje gevonden. Maar, welk slakje is het nu precies? De slakkenkaart en Google worden enthousiast geraadpleegd. Er ontstaat een verhitte discussie over wat voor soort slakje het nu precies is. Een aantal duikers is ervan overtuigd dat ze het weten. Maar Ton schudt glimlachend zijn hoofd. Nee jongens, het is toch écht een ruwe wratslak…
Discussie geslecht, vertrekken we naar Even Pause om samen de dag af te sluiten met een lekkere maaltijd.
‘Ik ga onderwater en ik neem mee….’
Meteen de dinsdag erna staat de laatste theorieavond van de specialty onderwaterbiologie op het programma. De avond waar sommigen van ons zich misschien nog wel het meest zenuwachtig over gemaakt hebben. Nadat Ton de resultaten van het spelletje ‘ik zie, ik zie, wat jij niet ziet’ van duik nummer 2 met ons heeft gedeeld, moeten we een spreekbeurt geven over ons favoriete zeedier. Nou ja, ‘favoriete’ is een groot woord.. Zo komen onder andere de sepia, de zeekomkommer en de oorkwal voorbij…
Door de spreekbeurten leren we toch weer interessante en soms onverwachte dingen over dieren die we regelmatig tegen (hopen te) komen tijdens onze duiken.
Aan het eind van de avond spelen we het laatste spelletje van de cursus: ‘ik ga onderwater en ik neem mee…’ mijn brevet/certificaat voor de specialty onderwaterbiologie!
Dank aan Ton en Marjolein bedankt voor de verzorging van en tijdens de cursus! Het was zeer geslaagd en we gaan met zijn allen vaker het spelletje ‘wie is het?’ winnen. Als het überhaupt nog nodig is om het te spelen…